Η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση αποτελεί μία κατάσταση, κατά την οποία το γαστρικό οξύ επιμένει να εισέρχεται, σε τακτική βάση, στον οισοφάγο, δηλαδή τον σωλήνα που μεταφέρει την τροφή από το στόμα στο στομάχι. Με την είσοδό του στον οισοφάγο, το γαστρικό οξύ προκαλεί καούρες, οδηγώντας μακροπρόθεσμα και σε σοβαρότερα προβλήματα. Πώς μπορούμε, λοιπόν, να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια κατάσταση;
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Γαστρεντερολογίας, μόνο στις ΗΠΑ τουλάχιστον 15 εκατομμύρια άνθρωποι υποφέρουν από καούρες καθημερινά. Πρόκειται για μια κατάσταση, η οποία μπορεί να τύχει στον καθένα κάποιες φορές στη ζωή του, γι’ αυτό και θεωρείται απόλυτα φυσιολογικό το να συμβαίνει σε κάποιον αραιά και πού.
Ωστόσο, αν κανείς παρουσιάζει γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση περισσότερες από δύο φορές την εβδομάδα, επί μερικές εβδομάδες συνεχόμενα, λαμβάνει αγωγή για τις καούρες, αλλά παρόλα αυτά τα συμπτώματα επιμένουν να επανέρχονται, τότε είναι πιθανό το πρόβλημα να είναι πιο σοβαρό. Σ’ αυτή την περίπτωση, είναι απαραίτητο να απευθυνθεί σε έναν ειδικό, καθώς η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, αν αμεληθεί, μπορεί να οδηγήσει σταδιακά σε σοβαρότερα προβλήματα.
Τα συμπτώματα
Τα συνηθέστερα συμπτώματα της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης περιλαμβάνουν:
- Μια αίσθηση καύσου στο στήθος (καούρα), συνήθως μετά από ένα γεύμα. Αν προκύψει βράδυ, τότε μπορεί να είναι εντονότερη.
- Πόνος στο στήθος.
- Δυσκολία στην κατάποση.
- Τάση προς έμετο.
- Ναυτία.
- Κακή αναπνοή.
- Αίσθηση ύπαρξης ενός εξογκώματος στον λαιμό.
Αν η γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση εκδηλωθεί κατά τις νυχτερινές ώρες, τότε ενδέχεται τα συμπτώματα να περιλαμβάνουν επίσης:
- Χρόνιο βήχα.
- Λαρυγγίτιδα.
- Νεοεμφανιζόμενο ή επιδεινούμενο άσθμα.
- Διαταραχές στον ύπνο.
Πού μπορεί να οφείλεται
Η αιτία που οδηγεί σε γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να είναι σύνθετη, περιλαμβάνοντας ποικίλους παράγοντες.
Όταν καταπίνουμε, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας (μια κυλινδρική ζώνη μυών) χαλαρώνει, επιτρέποντας στην τροφή και στα υγρά να κυλήσουν προς το στομάχι, και μετά ξανακλείνει. Αν ο σφιγκτήρας χαλαρώσει με μη φυσιολογικό τρόπο ή αδυνατίσει, το γαστρικό οξύ μπορεί να παλινδρομήσει, εισερχόμενο στον οισοφάγο. Η συνεχής αυτή ροή του οξέος ερεθίζει το εσωτερικό του οισοφάγου, προκαλώντας συχνά φλεγμονή.
Σε σπανιότερες περιπτώσεις, ο οργανισμός κάποιων ασθενών μπορεί να παράγει αφύσικα μεγάλες ποσότητες γαστρικού οξέος, συμβάλλοντας έτσι στην εκδήλωση γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να συντελέσουν στην εμφάνισή της είναι:
- Η ύπαρξη διαφραγματοκήλης.
- Μη φυσιολογικές οισοφαγικές συσπάσεις.
- Η αργή ή παρατεταμένη κένωση του στομάχου.
Παράγοντες κινδύνου
Ωστόσο, πέρα από τις ενδεχόμενες δυσλειτουργίες που μπορεί να εμφανίζει ένας οργανισμός, υπάρχουν και ορισμένοι παράγοντες, οι οποίοι ενισχύουν την πιθανότητα να εκδηλώσει κανείς γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση. Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:
- Η παχυσαρκία.
- Η εγκυμοσύνη.
- Οι διαταραχές στους συνδετικούς ιστούς, όπως π.χ. σκληρόδερμα.
- Το κάπνισμα.
- Η κατανάλωση πολύ μεγάλων γευμάτων.
- Η κατανάλωση φαγητού αργά το βράδυ.
- Η κατανάλωση ερεθιστικών για το στομάχι τροφών, όπως φαγητά με πολλά λιπαρά και τηγανητά.
- Η υπερκατανάλωση αλκοόλ, καφέ ή σοκολάτας.
- Η λήψη ορισμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως η ασπιρίνη.
Πιθανές επιπλοκές
Εάν ο ασθενής δεν φροντίσει να αντιμετωπίσει τη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση με τη βοήθεια ενός ειδικού, αφήνοντάς την να εξελίσσεται και να επιδεινώνεται, είναι πιθανό μακροπρόθεσμα να παρουσιάσει ορισμένες επιπλοκές.
Τέτοιες επιπλοκές περιλαμβάνουν την οισοφαγίτιδα (χρόνια φλεγμονή, δηλαδή, στον οισοφάγο), την ουλώδη οισοφαγική στένωση (ο οισοφάγος στενεύει, δυσκολεύοντας την κατάποση), την οισοφαγίτιδα Barrett (η ανάπτυξη αλλαγών στον ιστό που ευθυγραμμίζει το κάτω μέρος του οισοφάγου, όπου συναντώνται το στομάχι και ο οισοφάγος), καθώς και αναπνευστικά προβλήματα (βρογχικό άσθμα, χρόνιος βήχας, ΧΑΠ, αποφρακτική άπνοια κατά τον ύπνο, αλλά και πνευμονική εισρόφηση που μπορεί να οδηγήσει σε απόστημα στους πνεύμονες ή και πνευμονία).
Τρόποι αντιμετώπισης
Η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της γαστρο-οισοφαγικής παλινδρόμησης είναι φαρμακευτική, προτού ο γιατρός αποφασίσει να προχωρήσει, εάν χρειαστεί, σε άλλους τρόπους θεραπείας.
Τα PPI (αναστολείς αντλίας πρωτονίων – proton pumps inhibitors) αποτελούν μία από τις κυριότερες φαρμακευτικές επιλογές για τους ασθενείς, καθώς συμβάλλουν στη μείωση της παραγωγής γαστρικού οξέος από το στομάχι.
Άλλες επιλογές αποτελούν οι αναστολείς υποδοχέων H2 (ελαττώνουν επίσης την παραγωγή οξέος στο στομάχι), τα αντιόξινα (εξουδετερώνουν το οξύ του στομάχου μέσω αλκαλικών χημικών ουσιών), τα προκινητικά φάρμακα (συμβάλλουν στη γρηγορότερη κένωση του στομάχου), καθώς και η ερυθρομυκίνη (είδος αντιβιοτικού, το οποίο βοηθά το στομάχι να αδειάσει γρηγορότερα).
Αν η κατάσταση είναι σοβαρότερη και απαιτηθεί χειρουργική παρέμβαση, τότε οι δύο επιλογές των ιατρών είναι είτε η θολοπλαστική (ο χειρουργός ράβει το πάνω μέρος του στομάχου, γύρω από τον οισοφάγο), είτε οι ενδοσκοπικές διαδικασίες (π.χ. γίνονται ενδοσκοπικά ράμματα, προκειμένου να γίνει πιο σφικτός ο μυϊκός σφιγκτήρας, ή ραδιοσυχνότητες, που προκαλούν μικρά καψίματα, τα οποία βοηθούν στη σύσφιξη του σφιγκτήρα).
Σημαντικότερη η πρόληψη
Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να προλάβει κανείς τη γαστρο-οισοφαγική παλινδρόμηση, είναι να κάνει κάποιες προσαρμογές στον τρόπο ζωής του, οι οποίες θα λειτουργήσουν προστατευτικά. Τέτοιες προσαρμογές είναι:
- Διατηρούμε ένα υγιές βάρος.
- Καταναλώνουμε μικρά και συχνά γεύματα μέσα στη μέρα, παρά μεγάλα και λίγα γεύματα.
- Διατηρούμε το σώμα μας σε ίσια θέση όταν τρώμε και παραμένουμε έτσι (καθισμένοι ή όρθιοι) για 45 με 60 λεπτά αφού φάμε.
- Αποφεύγουμε να τρώμε πριν κοιμηθούμε. Καλό είναι να τρώμε τουλάχιστον τρεις ώρες πριν.
- Αποφεύγουμε να φοράμε ρούχα στενά στην κοιλιά, καθώς μπορεί να πιέζουν το στομάχι και να σπρώχνουν το γαστρικό υγρό προς τον οισοφάγο.
- Κατά τον ύπνο, καλό είναι να διατηρούμε το κεφάλι μας σε ελαφρώς υπερυψωμένη θέση. Τα πολλά μαξιλάρια δεν βοηθούν συνήθως, είναι προτιμότερη η χρήση ενός τούβλου ή βιβλίων κάτω από το στρώμα.
- Διακόπτουμε το κάπνισμα.
- Καταναλώνουμε λιγότερο βούτυρο και λάδια, καθώς και λιγότερα dressing στις σαλάτες.
- Αποφεύγουμε τα πολύ λιπαρά φαγητά και τα πλήρη γαλακτοκομικά.
- Αποφεύγουμε τα πολύ καυτερά φαγητά, τα τηγανητά, την πολλή σοκολάτα, τις σάλτσες ντομάτας, το σκόρδο και το κρεμμύδι, τα αεριούχα ποτά, το πολύ αλκοόλ και καφέ, καθώς και τα εσπεριδοειδή.
Είναι χρήσιμο το να κρατάμε ένα αρχείο με τα φαγητά που μας έχουν ενοχλήσει και να ενημερώνουμε τον γιατρό μας. Με αυτόν τον τρόπο, θα τον βοηθήσουμε να προσαρμόσει αναλόγως και τη θεραπευτική γραμμή που θα ακολουθήσει για την περίπτωσή μας.
Πηγές
https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/17019-gerd-or-acid-reflux-or-heartburn-overview
https://www.medicinenet.com/gastroesophageal_reflux_disease_gerd/article.htm
https://www.medicalnewstoday.com/articles/14085#causes
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/gerd/symptoms-causes/syc-20361940
