Παρόλο που η θνητότητα εξαιτίας του καρκίνου του μαστού βαίνει συνεχώς μειούμενη, η όλη σωματική και συναισθηματική καταπόνηση που υφίστανται οι ασθενείς προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη νόσο, αφήνει εμφανή «σημάδια» στην ψυχολογία τους, πέρα από το σώμα τους. Τα σημάδια αυτά μπορεί να αποδειχθούν «αγκάθια» για την ψυχική τους υγεία, εάν οι γυναίκες αυτές δεν λάβουν την απαραίτητη υποστήριξη για να τα αντιμετωπίσουν.
Η σημασία του στήθους για τη γυναικεία ψυχολογία
Η θεραπευτική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού συχνά περιλαμβάνει και την πραγματοποίηση χειρουργικής επέμβασης, είτε ογκεκτομής, είτε μαστεκτομής. Ωστόσο, μια τέτοια επέμβαση, όποια μορφή κι αν έχει, επηρεάζει καταλυτικά την ψυχολογία της ασθενούς, καθώς το γυναικείο στήθος συνδέεται άμεσα με τη γυναικεία ταυτότητα και την εικόνα που εκείνη έχει για το σώμα της. Το να χάσει, λοιπόν, ολόκληρο το στήθος της ή, έστω, ένα μέρος του, μπορεί να την «τραυματίσει» συναισθηματικά ανεπανόρθωτα.
Το στήθος καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο μια γυναίκα αντιλαμβάνεται τον εαυτό της, την εικόνα που έχει εκείνη για το σώμα της, αλλά και την εικόνα που έχουν οι άλλοι για εκείνη. Κι αυτό, διότι το γυναικείο στήθος συνδέεται άρρηκτα με τη θηλυκότητα, τη μητρότητα και τη σεξουαλικότητα, αποτελώντας συχνά το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του γυναικείου φύλου, που είναι και το πιο ορατό στον έξω κόσμο.
Με λίγα λόγια, το στήθος συνιστά μια σημαντική πτυχή της εικόνας του γυναικείου σώματος, η οποία εικόνα είναι αποτέλεσμα αντιλήψεων, συναισθημάτων και της προσωπικής ιστορίας της κάθε ασθενούς.
Οι ψυχολογικές επιπτώσεις
Όταν μια γυναίκα, μετά από μια μακρόχρονη και εντατική θεραπεία, καταφέρει να νικήσει τον καρκίνο του μαστού (με επέμβαση ή χωρίς), ο περίγυρός της συνήθως σπεύδει «να το γιορτάσει», τονίζοντάς της ότι «όλα πια έχουν περάσει». Κι όμως, πολλές επιζήσασες δεν έχουν καμία διάθεση να γιορτάσουν, ούτε νιώθουν έτοιμες να συνεχίσουν τη ζωή τους.
Ο φόβος ότι η ασθένεια μπορεί να επιστρέψει είναι κάτι που τις βασανίζει, προκαλώντας τους συχνά αυξημένο στρες πριν από κάθε προγραμματισμένη επανεξέταση ή αξονική τομογραφία. Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο φόβος της επανεμφάνισης της ασθένειας είναι η πιο κοινή συναισθηματική δυσκολία που παρατηρείται στις επιζήσασες του καρκίνου.
Άλλες σημαντικές πηγές αυξημένου στρες αποτελούν η ανησυχία για οικονομικά και οικογενειακά θέματα, το άγχος για την ομαλή επανένταξη στην κοινωνική ζωή, αλλά και η δυσκολία αποδοχής των αλλαγών στο σώμα, την εμφάνιση και τη σεξουαλικότητα. Ως αποτέλεσμα, πολλές γυναίκες που έχουν ξεπεράσει τον καρκίνο, αντί να «ανεβούν» ψυχολογικά και να επιστρέψουν με όρεξη στην καθημερινότητά τους, καταλήγουν να βυθίζονται στην κατάθλιψη.
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι, όσο αυξάνεται ο αριθμός των γυναικών που νικούν τον καρκίνο του μαστού (κατόπιν και χειρουργικής επέμβασης), τόσο οι ογκολόγοι, αλλά και οι υπόλοιπες ειδικότητες που ασχολούνται με την εν λόγω νόσο, συνειδητοποιούν ότι οι επιζήσασες είναι αντιμέτωπες με σοβαρές κρίσεις άγχους, στρες και κατάθλιψης.
Ψυχολογικό boost-άρισμα
Η αποκατάσταση του στήθους, μετά από μαστεκτομή, μπορεί να λειτουργήσει θετικά στην ψυχολογία της γυναίκας. Παρόλο που πολλές γυναίκες, μετά την περιπέτεια του καρκίνου, θέτουν πιο ψηλά την υγεία από την «ομορφιά», η αποκατάσταση του χαμένου στήθους μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά για την ψυχολογία τους, ξαναδίνοντάς τους πίσω την παλιά τους εικόνα και τη θηλυκότητά τους. Επιπλέον, τις βοηθά να μη νιώθουν διαφορετικές π.χ. όταν βρίσκονται στην παραλία ή όταν αποφασίσουν να φορέσουν κάτι πιο εφαρμοστό.
Ιδιαίτερα βοηθητικές αποδεικνύονται, ακόμα, οι ασκήσεις χαλάρωσης, ο διαλογισμός, ακόμα και η ύπνωση, προκειμένου να αντιμετωπίσει μια γυναίκα όλους τους φόβους που της έχει προκαλέσει η περιπέτεια με τον καρκίνο. Πάντα, όμως, με τη βοήθεια ειδικών.
Επιπλέον, η ψυχολογία μίας επιζήσασας μπορεί να βελτιωθεί μέσα από ένα συνδυασμό προσωπικής και ομαδικής ψυχοθεραπείας. Κι αυτό, διότι η επαφή και με άλλες γυναίκες που έζησαν την ίδια τραυματική εμπειρία του καρκίνου, της δίνει την ευκαιρία να λάβει, αλλά και να δώσει συναισθηματική υποστήριξη, παίρνοντας μαθήματα και μέσα από τις εμπειρίες των υπολοίπων.
Επιπλέον, η ανάπτυξη φυσικής δραστηριότητας και η τακτική άσκηση συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της ψυχολογίας. Και ιδιαίτερα, αν η γυναίκα επιχειρήσει να γυμνάζεται με τον σύντροφό της. Καθώς η περιπέτεια του καρκίνου δεν επηρεάζει ψυχολογικά μόνο την ίδια την ασθενή, αλλά και τον σύντροφό της, η από κοινού εκγύμναση μπορεί να λειτουργήσει «θεραπευτικά» στην ψυχολογία και των δύο, ενδυναμώνοντας τη σχέση τους. Φυσικά, επιζήσασα και σύντροφος θα χρειαστεί να ακολουθήσουν διαφορετική ρουτίνα ασκήσεων, τουλάχιστον για ένα διάστημα, εξατομικευμένη, βάσει των αναγκών του καθενός.
Τέλος, στο ίδιο πλαίσιο, καθοριστικός είναι πάντα και ο ρόλος του οικογενειακού και φιλικού περιβάλλοντος. Οι οικείοι μίας επιζήσασας από καρκίνο του μαστού θα πρέπει να της δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και υποστήριξης, αφουγκραζόμενοι τις δικές της ανάγκες, κατανοώντας τους φόβους και τις ανασφάλειές της, και δίνοντάς της χώρο και χρόνο να επανέλθει σωματικά και ψυχολογικά με τον δικό της ρυθμό.
Πηγές
https://www.apa.org/topics/behavioral-health/breast-cancer
https://www.cancer.gov/news-events/cancer-currents-blog/2020/cancer-survivors-managing-anxiety-distress
https://www.karger.com/Article/FullText/503024
