Δεν είναι λίγες οι έρευνες, οι οποίες δείχνουν ότι το να διατηρείται ένας ασθενής σωματικά ενεργός συμβάλλει ουσιαστικά στη σωματική και πνευματική του υγεία, καθ’ όλη τη διάρκεια της θεραπείας του. Ακόμα κι αν κάποιος δεν είχε υπάρξει ιδιαίτερα ενεργός προτού διαγνωστεί με καρκίνο, ένα πρόγραμμα γυμναστικής θα του φανεί χρήσιμο κατά την προσπάθειά του να αντιμετωπίσει τη νόσο.
● Γιατί είναι σημαντικό να είναι κανείς σωματικά ενεργός;
Κατ’ αρχάς, οι έρευνες έχουν δείξει ότι η τακτική φυσική δραστηριότητα μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, του μαστού (σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες), αλλά και του ενδομητρίου.
Επιπλέον, η τακτική ήπια άσκηση αποτρέπει και την εμφάνιση παχυσαρκίας, η οποία έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης διαφόρων τύπων καρκίνου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του μαστού, του παχέος εντέρου, του οισοφάγου, του παγκρέατος κ.λπ.
● Τα οφέλη για τους ογκολογικούς ασθενείς
«Η άσκηση παρουσιάζει πολλά κοινά οφέλη για τους επιζήσαντες του καρκίνου και τα υγιή άτομα. Μερικά από αυτά περιλαμβάνουν το υψηλό επίπεδο φυσικής κατάστασης, τη μεγαλύτερη μυϊκή δύναμη, την πιο λιγνή μάζα σώματος, καθώς και την αποφυγή προσθήκης βάρους», σχολιάζει ο Δρ. Kerry Courneya, καθηγητής και πρόεδρος του Ερευνητικού Προγράμματος για τη Φυσική Δραστηριότητα και τον Καρκίνο, στο πανεπιστήμιο της Αλμπέρτα, στον Καναδά.
Επιπλέον, η άσκηση μπορεί να βελτιώσει τη διάθεση, να ενισχύσει την αυτοπεποίθηση, να μειώσει το αίσθημα κόπωσης και γενικότερα να βελτιώσει την ποιότητα ζωής – όλα κοινά ζητούμενα στα άτομα που δίνουν μία τόσο σοβαρή μάχη για την υγεία τους.
Είναι, δε, χαρακτηριστικό ότι, βάσει ερευνών, μετά από μία διάγνωση για καρκίνο, ένας ασθενής «ρίχνει» τους ρυθμούς του. Το στρες, το αίσθημα κατάθλιψης και η συνεχής κόπωση από την ίδια την ασθένεια ή τη θεραπεία οδηγούν τους ανθρώπους σε σωματική αδράνεια. Η ενασχόληση με τη γυμναστική μπορεί να αντιστρέψει μία τέτοια κατάσταση.
● Άσκηση κατά τη διάρκεια ή μετά το τέλος της θεραπείας;
Εάν ένας ασθενής νιώθει ότι έχει δυνάμεις για να γυμναστεί και, κυρίως, εάν ο θεράπων γιατρός του εγκρίνει το πρόγραμμα γυμναστικής που σκοπεύει να ακολουθήσει, τότε μπορεί κάλλιστα να ασκείται και κατά τη διάρκεια της θεραπείας.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να ξεκινήσει την άσκηση χαλαρά. Για αρχή μπορεί να κάνει περπάτημα, γιόγκα ή διατάσεις, πριν προχωρήσει σε κάποιο πιο εντατικό πρόγραμμα.
● Γενικές οδηγίες
Είναι δύσκολο να υπάρξουν οδηγίες σχετικά με την άσκηση, που να καλύπτουν όλους ανεξαιρέτως τους ογκολογικούς ασθενείς, καθώς υπάρχουν πολλοί τύποι καρκίνου, διαφορετικοί συνδυασμοί θεραπειών και διαφορετικός βαθμός καταπόνησης για κάθε οργανισμό.
Ωστόσο, η βασικότερη οδηγία για όλους τους ασθενείς είναι μία: Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας προτού προχωρήσετε σε οποιοδήποτε πρόγραμμα άσκησης, αλλά και ανά τακτά χρονικά διαστήματα, προκειμένου να είναι ενήμερος για την επίδραση της άσκησης στον οργανισμό σας.
● Πρόγραμμα γυμναστικής
Ορισμένα είδη άσκησης έχουν αποδειχθεί ιδιαίτερα βοηθητικά στη διατήρηση της καλής υγείας, γι’ αυτό και θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν στο πρόγραμμα γυμναστικής ενός ογκολογικού ασθενούς. Ωστόσο, απαιτείται πρώτα συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό, ώστε η επιλογή των ασκήσεων να γίνεται εξατομικευμένα, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε ασθενούς:
- Διατάσεις: Μπορούν να βελτιώσουν τη στάση του σώματος και την ευλυγισία. Επιπλέον συμβάλλουν στη βελτίωση της κυκλοφορίας του αίματος και του οξυγόνου στους μυς, βοηθώντας το σώμα να επανέλθει γρηγορότερα. Μετά από ένα χειρουργείο, οι διατάσεις μπορούν να συμβάλουν στην αποκατάσταση ενός φάσματος κινήσεων, προκειμένου ο ασθενής να γίνει λειτουργικός στην καθημερινότητά του.
- Ασκήσεις ισορροπίας: Η απώλεια της ισορροπίας αποτελεί συχνή παρενέργεια του καρκίνου και των θεραπειών του. Αυτό το είδος ασκήσεων μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να επανακτήσει την κινητικότητα και την καλή λειτουργία που χρειάζεται για να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες.
- Αεροβική άσκηση: Πρόκειται για ένα είδος άσκησης που ευνοεί την καλή καρδιαγγειακή λειτουργία. Ενδυναμώνει την καρδιά και τους πνεύμονες, και μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή να αισθάνεται λιγότερο αδύναμος και κουρασμένος μετά από κάθε θεραπεία. Το περπάτημα αποτελεί έναν ασφαλή τύπο ήπιας αεροβικής άσκησης, ο οποίος συνιστάται συνήθως σε όλους τους ασθενείς.
- Ασκήσεις ενδυνάμωσης: Η απώλεια μυϊκής μάζας προκύπτει όταν ένα άτομο ελαττώσει σημαντικά τη φυσική του δραστηριότητα, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους ασθενείς με καρκίνο. Επιπλέον, η μυϊκή αδυναμία μπορεί να προκύψει και ως αποτέλεσμα ορισμένων θεραπειών. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης ή αντίστασης μπορούν να βοηθήσουν τον ασθενή να διατηρήσει ή να επανακτήσει δυνατούς μυς. Παράλληλα, οι δυνατοί μύες θα συμβάλουν στη βελτίωση της ισορροπίας, στη μείωση του αισθήματος κόπωσης, αλλά και στην αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης που μπορεί να προκαλέσουν κάποιες θεραπείες.
● Πότε είναι καλό να αποφεύγονται ορισμένοι τύποι άσκησης
Ασθενείς που πάσχουν από συγκεκριμένους τύπους καρκίνου ή ακολουθούν συγκεκριμένες θεραπείες, ίσως είναι καλό να αποφύγουν συγκεκριμένα είδη άσκησης, προκειμένου να μην καταπονήσουν περισσότερο τον οργανισμό τους. Για παράδειγμα:
- Αν ο καρκίνος επηρεάζει τα οστά τους, υπάρχει κίνδυνος κατά την άσκηση να προκληθεί κάταγμα ή ράγισμα. Καλό είναι, λοιπόν, να αποφεύγουν να ασκούν υπερβολική πίεση στα επηρεαζόμενα οστά. Σε τέτοιες περιπτώσεις, συνιστάται η κολύμβηση και, γενικότερα, η γυμναστική μέσα στο νερό.
- Τα άτομα με αδύναμο ανοσοποιητικό είναι καλό να αποφεύγουν να γυμνάζονται σε δημόσια γυμναστήρια. Θα πρέπει να συμβουλευτούν τους ειδικούς που τα παρακολουθούν για το κατά πόσον είναι ασφαλές για εκείνα να γυμναστούν μαζί με άλλους. Ωστόσο, αυτό δεν αποκλείει το να μπορούν να γυμναστούν γενικά.
- Εάν έχει προηγηθεί μια χειρουργική επέμβαση, είναι καλό να μεσολαβήσει ένα ικανό χρονικό διάστημα προτού οι ασθενείς ξαναρχίσουν να γυμνάζονται. Οι ασθενείς θα πρέπει να συζητήσουν με τον γιατρό τους σχετικά με το πότε θα είναι σε θέση να ξαναγυμναστούν, καθώς και με το ποια είδη άσκησης θα πρέπει να προτιμήσουν.
Πηγές
https://www.cancerresearchuk.org/about-cancer/coping/physically/exercise-guidelines
https://www.webmd.com/cancer/features/exercise-cancer-patients
https://www.cancer.net/survivorship/healthy-living/exercise-during-cancer-treatment
https://www.dana-farber.org/health-library/articles/tips-for-exercising-during-and-after-cancer-treatment/
