Ο ανθρώπινος οργανισμός διαθέτει φυσική ικανότητα να διατηρεί την ισορροπία μεταξύ πήξης του αίματος και φυσιολογικής κυκλοφορίας. Ωστόσο, όταν εισάγεται κάποιος εξωτερικός παράγοντας, αυτή η ισορροπία διαταράσσεται, οδηγώντας σε σχηματισμό θρόμβων, όπως η εν τω βάθεο φλεβική θρόμβωση ή αλλιώς Deep Vein Thrombosis – DVT. Ο καρκίνος θεωρείται «υπερπηκτική» κατάσταση, καθώς αυξάνει την πιθανότητα σχηματισμού θρομβώσεων.
Αυτό οφείλεται στο ότι τόσο η νόσος όσο και οι θεραπείες της μπορεί να προκαλέσουν μία ή περισσότερες από τις συνθήκες της τριάδας του Virchow:
- Αλλαγή στη ροή του αίματος: Οι όγκοι ενδέχεται να προκαλέσουν απόφραξη ή διαταραχή στη φυσιολογική ροή.
- Βλάβη αιμοφόρων αγγείων: Χειρουργικές επεμβάσεις ή ακτινοθεραπεία μπορεί να προκαλέσουν βλάβες στους ιστούς, ακόμα και σε μικροσκοπικό επίπεδο.
- Αλλαγή της σύστασης του αίματος: Η φλεγμονή που προκαλεί ο καρκίνος αυξάνει την πιθανότητα πήξης.
Πού εμφανίζεται συνήθως η DVT στους καρκινοπαθείς;
Η DVT εκδηλώνεται συχνότερα στα κάτω άκρα, λόγω της βαρύτητας που προκαλεί συγκέντρωση αίματος στο κάτω μέρος του σώματος. Ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί και στα χέρια, τον λαιμό, το θώρακα ή την κοιλιά. Στους ογκολογικούς ασθενείς, η DVT μπορεί να εντοπιστεί και στο σημείο ενός καθετήρα χημειοθεραπείας (port), που εισάγεται σε βαθιές φλέβες του θώρακα. Ο καθετήρας μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη φλέβα ή να επηρεάσει τη ροή του αίματος, ενώ το σώμα μπορεί να τον αναγνωρίσει ως ξένο σώμα, ενεργοποιώντας την «καταρράκτη πήξης» (coagulation cascade), δηλαδή τη διαδικασία που σταματά την αιμορραγία σε τραυματισμούς.
Ποια είναι τα συμπτώματα της DVT;
Τα πιο συχνά συμπτώματα στους καρκινοπαθείς περιλαμβάνουν:
- Άνω/κάτω άκρα: Οίδημα, ερυθρότητα και πόνος στην περιοχή του θρόμβου.
- Κοιλιά: Κοιλιακός πόνος.
- Καθετήρας: Οίδημα ή ερυθρότητα γύρω από το σημείο εμφύτευσης.
Πώς εντοπίζεται συνήθως η DVT στους καρκινοπαθείς;
Μερικές φορές, οι ασθενείς αναφέρουν συμπτώματα όπως τα παραπάνω. Συχνά, όμως, η DVT εντοπίζεται τυχαία σε απεικονιστικές εξετάσεις (πχ αξονική τομογραφία) που γίνονται για τη σταδιοποίηση του καρκίνου.
Ποιοι είναι οι κύριοι παράγοντες κινδύνου για DVT;
Η DVT χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: Προκλητή και Απροκλητη.
Προκλητοί παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:
- Παρατεταμένη ακινησία (π.χ., κατά τη διάρκεια πολύωρων ταξιδιών)
- Μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις, παρατεταμένη νοσηλεία ή περιορισμένη κινητικότητα
- Τραύματα, όπως κατάγματα
- Ενεργός κακοήθεια
- Φάρμακα, όπως θεραπεία με οιστρογόνα
- Παχυσαρκία
- Εγκυμοσύνη
- Κάπνισμα
Κληρονομικά ή αυτοάνοσα νοσήματα (π.χ., παράγοντας V Leiden, αντιφωσφολιπιδικό σύνδρομο)
Η απρόκλητη DVT δεν έχει σαφή αιτία.
Πώς αντιμετωπίζεται η DVT;
- Εάν η DVT οφείλεται σε παροδικό παράγοντα κινδύνου, η θεραπεία διαρκεί συνήθως 3-6 μήνες με αντιπηκτικά φάρμακα, που σταθεροποιούν τον θρόμβο και αποτρέπουν την αύξησή του.
- Σε ασθενείς με μόνιμους παράγοντες κινδύνου, όπως καρκίνος ή αυτοάνοσα νοσήματα, η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει εφ’ όρου ζωής, ιδιαίτερα σε ασθενείς με καρκίνο σταδίου IV.
- Σε σοβαρές περιπτώσεις, όπως εγκεφαλικό, έμφραγμα ή μεγάλη πνευμονική εμβολή (όταν ο θρόμβος μετακινείται στους πνεύμονες), μπορεί να χρησιμοποιηθούν θρομβολυτικά φάρμακα, που διαλύουν γρήγορα τον θρόμβο.
Πότε πρέπει να αναζητήσετε βοήθεια για πιθανή DVT;
Η DVT μπορεί να γίνει θανατηφόρα αν ο θρόμβος μετακινηθεί στους πνεύμονες. Επικοινωνήστε άμεσα με τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε νέο οίδημα με πόνο ή ερυθρότητα. Εάν εμφανίσετε δυσκολία στην αναπνοή, πόνο στο στήθος, ζαλάδα ή δύσπνοια, καλέστε άμεσα το 166.
Τι πρέπει να γνωρίζουν οι καρκινοπαθείς και οι φροντιστές τους για τη DVT;
Οι θρόμβοι αίματος είναι πολύ συχνοί στους καρκινοπαθείς και αποτελούν τη δεύτερη πιο συχνή αιτία θανάτου μετά τον ίδιο τον καρκίνο. Η έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση σώζει ζωές.
Μπορεί να προληφθεί η DVT;
Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο θρόμβων με τα εξής:
- Αποφύγετε την παρατεταμένη ακινησία: Σηκωθείτε και περπατήστε συχνά, είτε σε μακρινά ταξίδια είτε όταν κάθεστε για πολλή ώρα.
- Προσοχή σε τραυματισμούς: Ελέγχετε για συμπτώματα μετά από τραύματα στα πόδια ή το σώμα.
- Απώλεια βάρους: Εάν έχετε υπερβολικό βάρος, εξετάστε προγράμματα απώλειας βάρους.
- Διακοπή καπνίσματος: Χρησιμοποιήστε φάρμακα και συμβουλευτική για να σταματήσετε το κάπνισμα.
Πηγή: https://www.mdanderson.org/cancerwise/deep-vein-thrombosis-DVT-as-a-side-effect-of-cancer–9-things-to-know.h00-159621801.html
