Ο καρκίνος του μαστού είναι ο συχνότερος τύπος καρκίνου στις γυναίκες, καθώς υπολογίζεται ότι περίπου μία στις εννέα γυναίκες θα τον εμφανίσει κάποια στιγμή στη ζωή της. Ωστόσο, αποτελεί και έναν τύπο καρκίνου που, εάν διαγνωστεί στα πρώτα του στάδια, μπορεί να καταστεί πλήρως ιάσιμος. Κι αυτός είναι ο κυριότερος λόγος για να ενταχθούν οι προληπτικές εξετάσεις στο ετήσιο μας πρόγραμμα.
• Τι δείχνουν οι αριθμοί
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας, στην Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματοποιούνται περισσότερες από 250.000 νέες διαγνώσεις καρκίνου του μαστού κάθε χρόνο, με 90.000 γυναίκες να πεθαίνουν τελικά από τη νόσο.
Στην Ελλάδα, οι νέες διαγνώσεις καρκίνου του μαστού υπολογίζονται σε περίπου 4.500 ετησίως, με τους θανάτους να ανέρχονται σε περίπου 1.600.
Ο καρκίνος του μαστού συνήθως αναπτύσσεται μετά τα 40, ενώ η συχνότητα εμφάνισής του αυξάνει με την ηλικία.
• Προληπτικές εξετάσεις
Ο τακτικός έλεγχος των μαστών μπορεί να καταστεί κυριολεκτικά σωτήριος, καθώς ο έγκαιρος εντοπισμός μιας κακοήθειας θα επιτρέψει την εφαρμογή της κατάλληλης αγωγής σε ένα στάδιο, κατά το οποίο η ασθένεια είναι ακόμα διαχειρίσιμη και, τελικά, ιάσιμη.
Η έγκυρη διάγνωση του καρκίνου του μαστού, σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού, προϋποθέτει την ανακάλυψη της ύποπτης εικόνας σε πρώιμο στάδιο, με λίγα λόγια στο στάδιο κατά το οποίο η βλάβη δεν μπορεί ακόμα να ψηλαφηθεί.
Οι σύγχρονες απεικονιστικές μέθοδοι που συμβάλλουν στην επίτευξη της πρώιμης διάγνωσης είναι η ψηφιακή μαστογραφία, το υπερηχογράφημα και η μαγνητική μαστογραφία.
– Ψηφιακή μαστογραφία
Μέχρι στιγμής, αποτελεί τη μόνη κατοχυρωμένη απεικονιστική μέθοδο που, βάσει διεθνών μελετών, μπορεί να μειώσει τη θνητότητα από τον καρκίνο του μαστού. Αποτελεί μία εξέταση στην οποία χρησιμοποιείται χαμηλή ακτινοβολία, ενώ κατά τη διάρκειά της ο κάθε μαστός απεικονίζεται σε δύο ορθογώνιες προβολές, προκειμένου να αναλυθεί πλήρως. Η ψηφιακή μαστογραφία επιτρέπει τον προσδιορισμό της κατανομής των φυσιολογικών στοιχείων στον μαστό, καθώς και τον προσδιορισμό μίας ενδεχομένως ύποπτης εικόνας που χρειάζεται να ελεγχθεί περαιτέρω.
Η μαστογραφία πραγματοποιείται είτε «προσυμπτωματικά», στο πλαίσιο του τακτικού ελέγχου, είτε «διαγνωστικά», σε περιπτώσεις που υπάρχει κάποιο ύποπτο εύρημα.
Τα τελευταία χρόνια έχει προστεθεί και ένας νεότερος τύπος μαστογραφίας που προσφέρει μεγαλύτερη ακρίβεια στη διάγνωση, η «τομοσύνθεση μαστού».
– Υπερηχογράφημα
Συνήθως πραγματοποιείται συμπληρωματικά προς τη μαστογραφία, καθώς επιτρέπει να χαρακτηριστεί καλύτερα μια εικόνα που δεν είναι ξεκάθαρα ορατή μέσω της μαστογραφίας, όπως, για παράδειγμα, να προσδιορίσει εάν αυτό που απεικονίζεται είναι κάποιος όγκος ή απλά μία κύστη.
Η εν λόγω εξέταση δεν χρησιμοποιεί ακτινοβολία, αλλά κύματα υπερήχων.
– Μαγνητική Τομογραφία
Η συγκεκριμένη εξέταση διενεργείται σε μαγνητικό τομογράφο, κατόπιν έγχυσης σκιαγραφικής ουσίας ενδοφλέβια.
Ωστόσο, δεν συνιστάται ως διαγνωστική μέθοδος για τον γενικό πληθυσμό, αλλά διενεργείται μόνο κατόπιν ειδικών ενδείξεων. Σύμφωνα με την Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστών, η μαγνητική τομογραφία πραγματοποιείται για έλεγχο της ακεραιότητας των ενθεμάτων, σε περιπτώσεις κατά τις οποίες υπάρχει υποψία τοπικής υποτροπής σε ήδη χειρουργημένες γυναίκες στον μαστό, σε ειδικές περιπτώσεις σταδιοποίησης του καρκίνου του μαστού (π.χ. περιπτώσεις πολυεστιακού καρκίνου), είτε σε περιπτώσεις θετικών μασχαλιαίων λεμφαδένων, χωρίς όμως να έχει αναδειχθεί κάποια βλάβη μέσα στον μαστό.
• Πότε αρχίζει ο προληπτικός έλεγχος
Εφόσον μία γυναίκα δεν έχει οικογενειακό ιστορικό με καρκίνο του μαστού, η διεθνής ιατρική κοινότητα προτείνει η πρώτη μαστογραφία να γίνεται στην ηλικία των 35 ετών, λειτουργώντας κυρίως ως εξέταση αναφοράς. Ωστόσο, η προσυμπτωματική απεικονιστική εξέταση θα πρέπει να αρχίσει να γίνεται πλέον σε τακτική βάση από την ηλικία των 40 ετών.
Σύμφωνα με το Αμερικανικό Κολλέγιο Ακτινολογίας, από τα 40 έτη και μετά ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται κάθε χρόνο, ενώ η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία θεωρεί ότι οι γυναίκες που δεν έχουν κάποιον παράγοντα κινδύνου, μπορούν, ανάλογα και με τις οδηγίες του γιατρού τους, να κάνουν μαστογραφία ανά διετία στην ηλικία μεταξύ 40 και 44 ετών.
Εάν μια γυναίκα έχει σχετικό οικογενειακό ιστορικό, δηλαδή έχει κάποια συγγενή πρώτου βαθμού μεταξύ 40 και 50 ετών που νοσεί, καλό είναι να αρχίσει τον προληπτικό έλεγχο πριν τα 40.
• Τρόπος ζωής και πρόληψη
Η πρόληψη, ωστόσο, δεν περιορίζεται μόνο στις απεικονιστικές εξετάσεις. Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής μπορεί να συμβάλει επίσης στη μείωση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Οι τρόποι είναι πολλοί και, σε γενικές γραμμές, περιλαμβάνουν:
– Τη διατήρηση ενός φυσιολογικού και υγιούς βάρους.
– Την υιοθέτηση ενός ενεργού τρόπου ζωής, μέσω της τακτικής άσκησης.
– Την αποφυγή ή μείωση της κατανάλωσης αλκοόλ.
– Την εφαρμογή ενός υγιεινού διαιτολογίου που περιλαμβάνει φρούτα όλων των χρωμάτων, φυτικές ίνες και προϊόντα ολικής άλεσης, μειώνοντας παράλληλα την κατανάλωση του κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος, της ζάχαρης και γενικότερα των τροφών που περιέχουν συντηρητικά.
Πηγές
• Υπουργείο Υγείας – https://www.moh.gov.gr
• Ελληνική Εταιρεία Απεικόνισης Μαστού – https://www.hbis.gr
• https://www.cancer.org/cancer/breast-cancer/risk-and-prevention/can-i-lower-my-risk.html
