Είναι σύνηθες και πολλές φορές φυσιολογικό να αισθανόμαστε κατά καιρούς άγχος, είτε λόγω αυξημένων υποχρεώσεων στη δουλειά και το σπίτι, είτε γιατί μία συγκεκριμένη περίοδο της ζωής μας έχουμε πολλά θέματα να διαχειριστούμε και νιώθουμε ότι πιεζόμαστε αρκετά. Ωστόσο, όταν το άγχος είναι υπερβολικό και διαρκές, με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να το ελέγξουμε, επηρεάζοντας σημαντικά την ποιότητα ζωής μας, τότε ίσως να είμαστε αντιμέτωποι με την Γενικευμένη Αγχώδη Διαταραχή (ΓΑΔ).
Ενώ άλλοι τύποι αγχωδών διαταραχών, όπως είναι οι φοβίες ή οι κοινωνικές αγχώδεις διαταραχές, προκύπτουν από συγκεκριμένες καταστάσεις και αίτια, η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή χαρακτηρίζεται κυρίως από μια εξουθενωτική ανησυχία και μια διέγερση χωρίς πραγματική αιτία. Οι διαρκείς και συνεχώς μεταβαλλόμενες ανησυχίες των ατόμων με ΓΑΔ αφορούν κυρίως σε καθημερινά ζητήματα. Δεν μπορούν να αποβάλουν την αίσθηση ότι κάτι κακό θα τους συμβεί και ότι δεν θα είναι προετοιμασμένοι γι’ αυτό. Μπορεί να ανησυχούν υπερβολικά ότι θα χάσουν κάποιο ραντεβού, ότι θα απολυθούν από τη δουλειά τους ή ότι θα τους συμβεί κάποιο ατύχημα.
Είναι πιθανό να παρουσιαστεί σε παιδική ηλικία αλλά και σε ενήλικες, με συμπτώματα τα οποία ομοιάζουν με εκείνα της διαταραχής πανικού, της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής και άλλους τύπους άγχους, καταστάσεις, ωστόσο, που διαφέρουν μεταξύ τους.
Τα συμπτώματα
Τα συμπτώματα της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής ποικίλλουν και περιλαμβάνουν τα ακόλουθα:
- επίμονη ανησυχία ή άγχος σε ορισμένους τομείς που δεν είναι ανάλογα με την σοβαρότητα των γεγονότων
- υπερβολική σκέψη για σχέδια και λύσεις για όλα τα πιθανά αποτελέσματα της χειρότερης δυνατής έκβασης
- αντίληψη των καταστάσεων και των γεγονότων ως απειλητικά, ακόμη και όταν δεν είναι
- δυσκολία διαχείρισης της αβεβαιότητας
- αναποφασιστικότητα και φόβο λήψης λανθασμένων αποφάσεων
- αδυναμία χαλάρωσης, αίσθηση ανησυχίας και διαρκές αίσθημα έντασης
- δυσκολία συγκέντρωσης ή αίσθηση ότι το μυαλό μπλοκάρει
Στις σωματικές ενδείξεις και συμπτώματα περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:
- κόπωση
- δυσκολία στον ύπνο
- μυϊκή ένταση ή μυϊκοί πόνοι
- τρέμουλο, αίσθημα σπασμών
- νευρικότητα ή αίσθηση τρόμου
- εφίδρωση
- ναυτία, διάρροια ή σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
- ευερεθιστότητα.
Καθίσταται σαφές ότι τα άτομα με ΓΑΔ επηρεάζονται σημαντικά από την πάθησή τους και αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες στη διαχείριση της καθημερινότητας τους. Το άγχος, η ανησυχία και τα σωματικά συμπτώματα προκαλούν σημαντική δυσφορία στους κοινωνικούς, επαγγελματικούς και τους άλλους τομείς της ζωής τους.
Συμπτώματα σε παιδιά και εφήβους
Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορεί να έχουν παρόμοιες ανησυχίες με τους ενήλικες, αλλά επιπλέον να εμφανίζουν υπερβολική ανησυχία και για θέματα που αφορούν στην απόδοσή τους στο σχολείο ή στις αθλητικές δραστηριότητες, σε θέματα συνέπειας ή ακόμη και για σοβαρές ειδήσεις της επικαιρότητας, όπως είναι για παράδειγμα αυτή την περίοδο η πανδημία.
Ένα παιδί ή ένας έφηβος με ΓΑΔ μπορεί να νιώθει υπερβολική ανησυχία να ταιριάξει με τον περίγυρό του, να είναι τελειομανής, να έχει ανάγκη επιβεβαίωσης και αποδοχής, ή ακόμη και να αποφεύγει το σχολείο ή τις κοινωνικές εκδηλώσεις. Τέλος, μπορεί να έχει συχνά ενοχλήσεις στο στομάχι ή να παραπονιέται για άλλους σωματικούς πόνους.
Αναζητώντας τα αίτια
Όπως συμβαίνει σε πολλές ψυχικές παθήσεις, η αιτία της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής πιθανότατα προκύπτει από μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων, που μπορεί να περιλαμβάνουν τα εξής:
- διαφορές στη λειτουργία του εγκεφάλου
- ζητήματα γενετικής φύσεως
- διαφορές στον τρόπο που γίνονται αντιληπτές οι απειλές
- ανάπτυξη και προσωπικότητα.
Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή εμφανίζεται συχνά σε συνδυασμό με άλλες ψυχικές διαταραχές. Περίπου τα δύο τρίτα των ατόμων με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή πάσχουν και από μείζονα κατάθλιψη, ενώ περίπου το ένα τέταρτο έχουν διαταραχή πανικού. Επίσης, μεγάλος αριθμός ατόμων με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή πάσχουν από διαταραχές κατάχρησης ουσιών ή εξάρτηση από αλκοόλ.
Παράγοντες κινδύνου
- Προσωπικότητα. Ένα άτομο του οποίου η ιδιοσυγκρασία είναι ήπια ή αρνητική ή που αποφεύγει οτιδήποτε επικίνδυνο, ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπές στη γενικευμένη αγχώδη διαταραχή από ό,τι κάποιο άλλο.
- Γενετική. Η γενικευμένη αγχώδης διαταραχή μπορεί να είναι κληρονομική.
- Εμπειρίες. Τα άτομα με γενικευμένη αγχώδη διαταραχή πιθανώς να έχουν ιστορικό σημαντικών αλλαγών στη ζωή τους, τραυματικές ή αρνητικές εμπειρίες κατά την παιδική ηλικία ή κάποιο πρόσφατο τραυματικό ή αρνητικό συμβάν. Τα χρόνια νοσήματα ή άλλες διαταραχές της ψυχικής υγείας είναι επίσης πιθανό να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της γενικευμένης αγχώδους διαταραχής.
Αντιμετώπιση και πρόληψη
Για την αντιμετώπιση της ΓΑΔ ενδεχομένως να χρειαστεί ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή που θα προτείνει ο ειδικός, ο οποίος ανάλογα με το ιστορικό του κάθε ασθενούς, θα δώσει και την ενδεδειγμένη, εξατομικευμένη θεραπεία.
Δεν υπάρχει τρόπος να προβλέψουμε με βεβαιότητα τι είναι αυτό που θα προκαλέσει γενικευμένη αγχώδη διαταραχή, όμως είναι δυνατό να ληφθούν μέτρα για να μειωθεί η επίδραση των συμπτωμάτων εάν κάποιος παρουσιάσει παρατεταμένο άγχος:
- Λάβετε βοήθεια έγκαιρα. Το άγχος, όπως και πολλές ψυχικές παθήσεις, μπορεί να είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί αργότερα.
- Κρατήστε ημερολόγιο. Η παρακολούθηση της προσωπικής σας ζωής μπορεί να βοηθήσει και εσάς και τον επαγγελματία της ψυχικής υγείας να εντοπιστεί αυτό που σας προκαλεί άγχος και τι διαφαίνεται ότι βοηθά να αισθάνεστε καλύτερα.
- Βάλτε προτεραιότητες στη ζωή σας. Μπορείτε να μειώσετε το άγχος διαχειριζόμενοι προσεκτικά τον χρόνο και την ενέργειά σας.
- Αποφύγετε την κατάχρηση ουσιών. Η κατάχρηση αλκοόλ και ναρκωτικών ουσιών, ακόμη και η χρήση νικοτίνης ή καφεΐνης, είναι δυνατό να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν το άγχος.
ΠΗΓΕΣ
https://www.health.harvard.edu/mind-and-mood/generalized-anxiety-disorder
https://www.nhs.uk/conditions/generalised-anxiety-disorder/
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/generalized-anxiety-disorder/symptoms-causes/syc-20360803
«Αυτές οι πληροφορίες προορίζονται για γενική πληροφόρηση και ενημέρωση του κοινού και σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τη συμβουλή ιατρού ή άλλου αρμοδίου επαγγελματία υγείας»
